Ключевые слова
сценарии
высшие учебные заведения
стратегия
менеджмент
машиностроение
Как цитировать
Аннотация
Изменения социально-экономического, политического и технологического контекста диктуют новые требования к сфере высшего образования, ставя ее перед масштабными вызовами. Для того чтобы удержать свои позиции и развиваться в новых условиях, университетам предстоит кардинально пересмотреть собственные стратегии. В статье обосновывается эффективность применения Форсайта для этих целей, подтверждаемая результатами проекта по разработке сценариев для факультета менеджмента в машиностроении (ФММ) Белостокского технологического университета (Польша) на период до 2035 г. Итогом этой инициативы стали четыре сценария. Анализируя их, можно не только определить наиболее предпочтительный вариант будущего, но и наметить практические шаги, которые позволят достичь намечаемых целей, избежав нежелательных траекторий.
Литература
Andreescu L., Gheorghiu R., Zulean M., Curaj A. (2012) Systemic Foresight for Romanian Higher Education // European Higher Education at the Crossroads: Between the Bologna Process and National Reforms / Eds. A. Curaj, P. Scott, L. Vlasceanu, L. Wilson. Heidelberg, New York, Dordrecht, London: Springer. P. 995-1017.
Antonowicz D. (2004) W poszukiwaniu nowego paradygmatu zarządzania uniwersytetami w Polsce [In search of a new university management paradigm in Poland] // Nauka i Szkolnictwo Wyższe. Vol. 2. № 24. P. 56-72.
Clark B.R. (1998) Creating Entrepreneurial Universities. Organizational Pathways of Transformation. Oxford, New York: Pergamon Press.
Cunningham S., Ryan Y., Stedman L., Tapsall S., Bagdon K., Flew T., Coaldrake P. (2000) The business of borderless education. Canberra: Department of Education, Training and Youth Affairs.
Curaj A., Michel A., Saritas O., Rossel P., Tuomi I., Miller R. (2010) The FOR-UNI Blueprint. A Blueprint for Organizing Foresight in Universities. Bucharest: The Publishing House of the Romanian Academy.
Ejdys J. (2013) Regionalny foresight gospodarczy. Scenariusze rozwoju lokalnego województwa mazowieckiego [Regional business information foresight. Scenarios of local development in Mazowieckie Voivodship]. Warszawa: Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza.
Ejdys J. (2014) Future oriented strategy for SMEs // Procedia - Social and Behavioral Sciences. Vol. 156. P. 8-12.
Ejdys J., Nazarko Ł. (2014) Foresight gospodarczy - instrumentem orientacji na przyszłość [Economic Foresight - an instrument for future orientation] // Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Vol. 340. P. 651-664.
Georghiou L., Cassingena Harper J., Keenan M., Miles I., Popper R. (eds.) (2008) The Handbook of Technology Foresight Concepts and Practice. Cheltenham: Edward Elgar.
Halicka K. (2016) Prospektywna analiza technologii - metodologia i procedury badawcze [Prospective analysis of technology - methodology and test procedures]. Białystok: Bialystok University of Technology Publishing House.
Hines A., Gary J., Daheim C., van der Laan L. (2017) Building Foresight Capacity: Toward a Foresight Competency Model // World Futures Review. Vol. 9. № 3. P. 123-141.
Jamali D. (2005) Changing management paradigms: Implications for educational institutions // Journal of Management Development. Vol. 24. № 2. P. 104-115.
Jozwiak J., Wielec M., Modrzejewska K. (2012) Foresight ‘Akademickie Mazowsze 2030'. Raport końcowy [Final report from ‘Academic Mazovia 2030' foresight project]. Warszawa: Politechnika Warszawska, Biuro ds. Rozwoju.
Kononiuk A., Glińska E. (2015) Foresight in a small company // Procedia - Social and Behavioral Sciences. Vol. 213. P. 971-976.
Kononiuk A., Gudanowska A., Magruk A., Sacio-Szymańska A., Fantoni G., Trivelli L., Ollenburg S. (2017b) Becoming Future-Oriented Entrepreneurs in Universities and Companies (WP1 report). Brussels: European Commission. Режим доступа: http://futureoriented.eu/wp-content/uploads/wp1f.pdf, дата обращения 18.01.2019.
Kononiuk A., Magruk A. (2008) Przegląd metod i technik badawczych stosowanych w programach foresight [Review of research methods and techniques used in foresight programs] // Nauka i Szkolnictwo Wyższe. Vol. 2. № 32. P. 28-40.
Kononiuk A., Nazarko J. (2014) Scenariusze w antycypowaniu i kształtowaniu przyszłości [Scenarios in anticipating and shaping the future]. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kononiuk A., Sacio-Szymańska A., Gáspár J. (2017a) How do companies envisage the future? Functional foresight approaches // Engineering Management in Production and Services. Vol. 9. № 4. P. 21-33.
Kwiek M. (2017) Wprowadzenie: Reforma szkolnictwa wyższego w Polsce i jej wyzwania. Jak stopniowa dehermetyzacja systemu prowadzi do jego stratyfikacji [Introduction: Higher education reform in Poland and its challenges. How gradual de-thermization of the system leads to its stratification] // Nauka i Szkolnictwo Wyższe. Vol. 2. № 50. P. 9-38.
Labanauskis R., Ginevičius R. (2017) Role of stakeholders leading to development of higher education services // Engineering Management in Production and Services. Vol. 9. № 3. P. 63-75.
MSHE (2015) Program Rozwoju Szkolnictwa Wyższego i Nauki na lata 2015-2030 [Ministerial Programme for the Development of Higher Education and Science for the Years 2015-2030]. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [Ministry of Science and Higher Education].
Maassen P. (2008) The Modernisation of European Higher Education // From Governance to Identity. Higher Education Dynamics / Eds. A. Amaral, I. Bleiklie, C. Musselin. Heidelberg, New York, Dordrecht, London: Springer.
Magruk A. (2016) Analiza niepewności w złożonych, dynamicznych systemach - przypadek Internetu Rzeczy [Analysis of uncertainty in complex, dynamic systems - the case of the Internet of Things] // Przegląd Organizacji. Vol. 1. P. 53-59.
Mesjasz C. (2014) Nieprzewidywalność środowiska współczesnych organizacji [The unpredictability of the environment of contemporary organizations] // Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wroclawiu / Research Papers of the Wroclaw University of Economics. Vol. 366. P. 336-346.
Nazarko J. (2013) Regionalny Foresight Gospodarczy. Metodologia i instrumentarium badawcze [Regional Economic Foresight. Methodology and research instruments]. Warszawa: Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza.
Nazarko J., Dębkowska K., Ejdys J., Glińska E., Halicka K., Kononiuk A., Olszewska A., Gudanowska A., Magruk A., Nazarko Ł. (2011) Metodologia i procedury badawcze w projekcie Foresight Technologiczny NT for Podlaskie 2020: regionalna strategia rozwoju nanotechnologii [The methodology and test procedures in the Technological Foresight NT for Podlaskie 2020 project: Regional strategy for the development of nanotechnology]. Białystok: Bialystok University of Technology Publishing House.
Nazarko J., Ejdys J., Halicka K., Nazarko Ł., Kononiuk A., Olszewska A. (2017) Factor Analysis as a Tool Supporting STEEPVL Approach to the Identification of Driving Forces of Technological Innovation // Procedia Engineering. Vol. 182. P. 491-496.
Nazarko J., Glinska U., Kononiuk A., Nazarko L. (2013) Sectoral Foresight in Poland: Thematic and Methodological Analysis // International Journal of Foresight and Innovation Policy. Vol. 9. № 1. P. 19-38.
Paradeise C., Reale E., Bleiklie I., Ferlie E. (eds.) (2009) University Governance. Western European Comparative Perspectives. Heidelberg, New York, Dordrecht, London: Springer.
Peters M.A., Humes W. (2003) Education in the Knowledge Economy // Policy Futures in Education. Vol. 1. № 1. P. 1-19.
Popper R., Keenan M., Miles I., Butter M., Fuenta G.S. (2007) Global Foresight Outlook 2007. The European Foresight Monitoring Network Report. Brussels: European Commission.
Ravetz J. (2007) Scenario types. Paper presented at the training workshop ‘Technology Foresight for Practitioners. A Specialised Course on Scenario Building’, Prague, 5-8 November.
Shattock M. (2009) Entrepreneurialism in Universities and the Knowledge Economy. Diversification and Organizational Change in European Higher Education. Maidenhead: Open University Press - SRHE.
Stock G. (2008) The current status and the future of universities within society // The University in the Market / Eds. L. Engwall, D. Weaire. London: Portland Press. P. 79-87.
Szczebiot-Knoblauch L. (2013) Instrumenty wykorzystywane do realizacji polityki naukowo-technicznej // Polityka naukowo-techniczna / Eds. L. Szczebiot-Knoblauch, W. Lizińska. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. P. 49-69.
Szpilko D. (2015) The Future of Tourism Development in the Podlaskie Voivodeship // Procedia - Social and Behavioral Sciences. Vol. 213. P. 977-984.
UNESCO (1998) Higher Education in the Twenty-first Century Vision and Action. Report for the World Conference on Higher Education, Paris, 5-9 October. Paris: UNESCO.
Ughetto E. (2007) Foresight as a Triple Helix of Industry, University and Government Relations // Foresight. Vol. 9. № 5. P. 14-22.
Van Klooster S.A., van Asselt M. (2006) Practising the scenario-axes technique // Futures. Vol. 38. P. 15-30.
Van Vught F.A. (1999) Innovative Universities // Tertiary Education and Management. Vol. 5. № 4. P. 347-355.
Whitley R. (2008) Universities as strategic actors: Limitations and variations // The University in the Market / Eds. L. Engwall, D. Weaire. London: Portland Press. P. 23-37.
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.